«ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹՅԱՆ ՀԱՆՑԱԳՈՐԾՈՒԹՅՈՒՆԸ ԿԱՆԽԱՐԳԵԼԵԼՈՒ ԵՎ ՊԱՏԺԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ»

Միացյալ Ազգերի Կազմակերպության՝ 1948 թվականին ընդունված համաձայնագիրը (կոնվենցիան), ընդունվել է Հայաստանի կողմից և մեր պետության համար ուժի մեջ է մտել 1993 թվականի հունիսի 23-ից (ամբողջական տեքստը՝ https://www.arlis.am/DocumentView.aspx?DocID=75835):

Հիշյալ համաձայնագրի Հոդված 2-րդ-ում կարդում ենք.

«Սույն Կոնվենցիայում ցեղասպանություն նշանակում է հետևյալ գործողություններից ցանկացածը՝ կատարված ազգային, էթնիկական, ցեղական կամ կրոնական որևէ խմբի՝ որպես այդպիսին, լրիվ կամ մասնակի ոչնչացման մտադրությամբ.

Ա. Այդ խմբի անդամների սպանությունը

Բ. Այդ խմբի անդամներին մարմնական լուրջ վնասվածքներ կամ մտավոր վնաս պատճառելը,

Գ. Որևէ խմբի համար կյանքի այնպիսի պայմանների միտումնավոր ստեղծումը, որոնք ուղղված են
նրա լրիվ կամ մասնակի ֆիզիկական ոչնչացմանը,

Դ. Այդ խմբի միջավայրում մանկածնությունը կանխելուն միտված միջոցների իրականացումը,

Ե. Երեխաների բռնի փոխանցումը մարդկային մի խմբից մյուսին։

Հայաստանի ներկայիս ղեկավարի մասնակցությամբ հայտնի «որոշման» հետևանքով Արցախի տարածքի Հայ բնակչության համար ստեղծվում են իրենց «կյանքի ֆիզիկական ոչնչացման վտանգներ» (Գ. կետ)՝ հաշվի առնելով վերջին հարյուրամյակում Ադրբեջանի տարածքում Հայերի հանդեպ իրականացված կոտորածները (Նախիջևանում այսօր տեղանքի բնիկների՝ Հայ բնակչության իսպառ բացակայությունն ու մշակութային հուշարձանների ոչնչացումը՝ որպես ապացույց) …

Հիշյալ համաձայնագրի 8-րդ Հոդվածի թելադրանքով՝

«Յուրաքանչյուր պայմանավորվող կողմ կարող է դիմել Միավորված ազգերի կազմակերպության իրավասու մարմիններին՝ Միավորված ազգերի կազմակերպության կանոնադրությանը համապատասխան ձեռնարկելու այնպիսի գործողություններ, որոնք նրանք անհրաժեշտ են համարում ցեղասպանությունը և 3-րդ հոդվածում թվարկված որևէ այլ արարք կանխարգելելու և ճնշելու համար»։

Սույն բանաձևի 12-րդ հոդվածի համաձայն՝

«Պայմանավորվող կողմերից յուրաքանչյուրը կարող է ցանկացած ժամանակ, Միավորված ազգերի կազմակերպության Գլխավոր քարտուղարին ծանուցելու միջոցով, սույն Կոնվենցիայի կիրառումը տարածել այն բոլոր տարածքների կամ ցանկացած տարածքի նկատմամբ, որոնց արտաքին հարաբերությունների համար ինքը պատասխանատու է»։

Հաշվի առնելով վերոհիշյալը՝ Հայաստանը պարտավոր է ահազանգել համապատասխան կառույցներին՝ հանցավոր լռությամբ հանցակից չլինելու ապագայի հնարավոր ցեղասպանությանը, կանխարգելելով այն՝ հնարավորություն ու բարենպաստ պայմաններ ստեղծել իր նախնիների Հողում, իր Հայրենիքում ապրող Հայորդիների կյանքի ու բարգավաճման համար…

Հ.գ. Նման վտանգի առկայության դեպքում ընդհանրապես չպիտի քննարկվեին Արցախի տարածքները թշնամի պետության իրավասությանը հանձնելու հարցը (հատկապես, երբ Հայաստանի վարչապետը բազմիցս է հնչեցրել ու պնդել, որ Արցախի հարցն ունի լուծման միայն մեկ տարբերակ՝ «Անջատում հանուն փրկության» ( https://www.azatutyun.am/a/30898111.html ):

Նույն կազմով և նույն արագությամբ հարկավոր է անհապաղ ուղղել սխալը…

«ՀԱՅԱՍՏԱՆ ԱՍԵԼԻՍ՝ ԹԵՎԵՐՍ ԲԱՑՎՈՒՄ ԵՆ»…

Ֆրանսիայի Ազգային Գրադարանում պահվում է բացառիկ նշանակության մի Ատլաս, ներկայացված 1920 թվականին, Փարիզում՝ Հայկական Ազգային Պատվիրակության կողմից:

Զ. Խանզադյանի կազմած հիշյալ Ատլասի նպատակն էր հնագույն շրջանից ի վեր գոյություն ունեցող անհերքելի փաստաթղթերի հիման վրա փաստել Հայաստանի Աշխարհագրական Ամբողջականությունը (Հայաստանը որպես աշխարհագրական միավոր):

Անտիկ շրջանի, միջնադարի և հետագայի 25 քարտեզներից բաղկացած այդ Ատլասն ի ցույց են դրել Հայ դիվանագետները՝ Փարիզում կայացած Խաղաղության համաժողովին (Rapport sur l’unité géographique de l’Arménie : atlas historique, fac-similé héliographique des 25 cartes de l’antiquité, du moyen âge, des temps modernes et contemporains (par Z. Khanzadian) ):

Համաձայն խնդրո առարկա Ատլասի՝ ն.թ.ա. 1000 թվականից՝ Հոմերոսի, Հեսիոդոսի շրջանից մինչև Ստրաբոնի, Պտղոմեոսի նկարագրած՝ Հայաստանի սահմանները, նրա Պատմական Աշխարհագրությունը չեն փոփոխվել այդ հեռավոր ժամանակներրց ի վեր, քանզի Բնությունն ինքն է սահմանագծել այդ տարածքը:

Հայաստանը՝ որպես աշխարհագրական միավոր (ամբողջականություն), այսինքն՝ աշխարհագրական դիրքն իր սահմաններով, մի ընդհանուր միասնականություն են՝ բնականորեն տեղանքով ներդաշնակորեն սահմանազատված:

Հայաստանի Աշխարհագրական միասնության վերաբերյալ՝ 100 տարի առաջ կազմված Ատլասում կարդում ենք.

«Հիմնվելով անտիկ շրջանի, միջնադարի և ներկա ժամանակաշրջանի անհերքելի փաստաթղթերի վրա, պետք էր «հստակեցնել Հայաստանի բնական և ազգային սահմանները»՝ հիմնավորելով, հռչակելով Ազատություն և Անկախություն այս ամբողջական Հայաստանի համար, որը, ի հեճուկս իր պատմության շրջադարձերին, բազում դարեր անձեռնմխելի է մնացել:

Ահա ի՛նչ էր պահանջվում և ի՛նչ ենք արել հիանալիորեն»:

«Ստրաբոնի և Պտղոմեոսի հեռավոր ժամանակներից ի վեր, բոլոր աշխարհագրագետները, ճանապարհորդները, բոլոր պատմաբանները հաստատել են Անտիտավրոսի, Տավրոսի, Սև Ծովի և Պարսկաստանի միջև ձգվող երկհարկ ընդարձակ Բարձրավանդակի աշխարհագրական և ցեղային (էթնիկ) միասնականությունը:

Միջնադարի սարսափելի դարերին Հայաստանի Անկախությունն աստիճանաբար կորսվեց.
Կիլիկյան Հայաստանի թագավորությունում հաղթականորեն պահպանվեցին Հայրենիքի ավանդույթներն ու հիշողությունները:
Օսմանյան տիրապետության օրոք և հետագա ժամանակներում երբեմն փորձեցին ջնջել Հայաստանի անունը, ճնշել նրա բնակչությունը, քծնել (շողոքորթել), սարսափելի կոտորածներով բնաջնջել:

Հայ ժողովրդի Անկախության ոգին մշտապես հակազդեց թշնամիների ճնշումներին:

17-րդ դարում, ճանապարհորդ Տավերնիեն (Tavernier) երկրում հաշվում էր «50 Հայ՝ մեկ մահմեդականի համեմատությամբ»…

19-րդ դարում Հայաստանում առկա Վերազարթոնքը լավագույնս է փաստում այս ազգի անպարտելի (չկործանվող) կենսականությունը»:

«Հայաստան ասելիս՝ թևերս բացվում են»… (Հ.Սահյան)

Ու շարունակվում է Հազարամյակների Ճախրանքը…

Հ.գ. Միջազգային դիվանագիտական հարթակներում և այլուր Հայաստանի տարածքներից խոսելուց առաջ՝ հարկ է ծանոթանալ որոշ քարտեզների…

Աշխարհի զանազան վայրերում պահպանվող հավաքածուներից նշենք Երևանի՝ Հին ձեռագրերի պահոցը՝ Մատենադարանը և Ֆրանսիայի Ազգային Գրադարանը, ուր 1828 թվականից սկսած հավաքվում ու պահվում են հին ու նոր ժամանակների հարյուր հազարավոր բազմաբնույթ քարտեզներ:

Հայոց մեջ քարտեզագրության պատմությանն անդրադարձել է Հայ քարտեզագետ Ռուբեն Գալչյանը, որի հիանալի աշխատությունը՝ «Հայկական քարտեզագրության պատմությունը (մինչև 1918 թ.)» անգլերենով և հայերենով լույս է տեսել 2017 թվականին և ամփոփում է հայերենով գրված կամ հրատարակված՝ այսօր աշխարհի տարբեր երկրներում պահպանվող մոտ 140 քարտեզ:

Ստորև ներկայացված կայքում 2012 թվականին Լոնդոնում հրատարակված՝ «Հայաստանը և Եվրոպան» վերնագրված ուսումնասիրությունն է՝ Հայաստանը՝ զանազան քարտեզներում՝ հնագույն շրջանից ի վեր…

http://www.ararat-heritage.org.uk/PDF/CartographicPerspectivesFr.pdf?fbclid=IwAR0VnLD4ZBuCQ5Fhtr9h5WJUJST4fp4l9TEDtQHpM4V-3-l7Lk8tDDA3aDo